Şenil İplik Nedir?
Şenil ipliği yumuşak ve güzel görünümünden dolayı kumaş dizayncılarının ve üreticilerinin tercihidir. Bu yumuşak ve güzel görünümüyle her gün binlerce firma tarafından kullanılmaktadır. Triko sektöründe süveter,kazak,bayan ve erkek dış giysilerinde nakış ve dokuma sektöründe koltuk döşemelerinde, perde kumaşlarında, battaniye ve yatak örtüsü üretiminde, halı üretiminde ve oto kılıfı gibi birçok sektörde kullanılmaktadır.
Şenil ipliği 1970’den beri ticari olarak üretilmektedir. İlk yıllarda Şenil makinalarında Şenil’in değişik karakterlerde ticari üretimi yapılıyordu.Kuzey Amerika ve Avrupa’da 1990’ların başından itibaren modern makinalarla Şenil ipliği üretilerek, günümüzün güzel ve güvenilir ipliği olarak popülerliğini arttırmıştır.
Şenil ipliğinin popülerliği diğer fantezi ipliklere göre oldukça fazla artmış hatta bu iplikle ilgili dünyada merkezi İsviçre’de bulunan CIMA adında sadece Şenil iplik üreticilerinin üye olabildiği bir dernek bile kurulmuştur. Şenil ipliğinin imalatı diğer ipliklerin imalatından farklıdır. Üretim esnasında büyük dikkat gerektirir. Şenil kullanış biçiminden dolayı doğal görünümü için havın eksikliği ve ipliğin mukavemeti ile hacmi arasındaki ilişkinin Şenilin son halinde de aynı kalması için dikkat etmek gerekir. Aşağıdaki bilgiler ve teknik özellikler Şenil imalatçılarının yöntemlerine göre belirlenmiştir. Bu yöntemler uygulandığında güzel görünüşlü ve kaliteli Şenil ipliği elde edilebilir.
ŞENİLİN OLUŞUMU: Şenil ipliği kısa elyaftan imal edilen bir yada iki iplik ile uzun elyaftan imal edilen dört adet ipliğin birbiriyle bükülmesiyle elde edilir. Kısa elyaftan imal edilen iplik Şenil ipliğinin havını oluştururken, çok bükülmüş uzun elyaftan imal edilen iplik Şenil ipliğinin kilidini oluşturur. Şenil ipliği, ipliğin birçok çeşidinden üretilebilir. Genel olarak kullanılan pamuk,viskon,akrilik, polyester ve polipropelendir. Şenil ipliği 0,2 numaradan 12 numaraya kadar farklı numaralarda yapılabilir.
İMALAT SÜRECİ: Şenil ipliği ortadan ve yandan gelen ipliklerle makinanın dizaynına göre birbirleriyle bükülerek imal edilir. İmalat boyunca ortadan gelen iplik genellikle paslanmaz malzemeden imal edilen kalibrenin etrafına sarılır. Bıçak ortadan gelen ve kalibrenin etrafına sarılan ipliği kısa aralıklarla keser. Köşeden gelen iplikler driver’ların üzerinden geçerek kısa kesilen ipliklere baskı yapar.
Sonuçta iplik geleneksel bilezikli iğ mekanizması ile masuraya sarılır. Bu büküm yönteminde köşeden gelen iki iplik bükülür ve ortadaki kısa aralıklarla kesilen iplik onların arasına sarılır. Kalibrenin numarası,ipliğin numarasını ve havların uzunluğunu belirler. Ayrıca ortadaki ipliğin kalınlığı ve yandan gelip onu besleyen ipliklerin kalınlığı ipliğin son numarasını belirler.
ŞENİL İPLİĞİN KALİTE TOLERANSI: Şenilin oluşum sürecinin sonucunda ürün ve büküm değerleri diğer imalat süreçleri ile karşılaştırılmıştır. Ürün ve büküm değerlerinin toleransları aşağıda verilmiştir.
ULUSLAR ARASI ŞENİL NUMARA VE KALİTE TOLERANSLARI
Örnekleme Miktarı | 1 | 5 | 10 | 25 | 100 |
Ürün/Verim (% ±) | 20.0 | 10.0 | 6.0 | 4.0 | 2.0 |
Büküm (% ±) | 20.0 | 10.0 | 6.0 | 4.0 | 2.0 |
ŞENİL İPLİK İMALATI: Şenil imalatı iki adımdan oluşur. Birinci adımda Şenil ipliği, Şenil makinasındaki masuralarına sarılır. İkinci adımda tekrar şenil bobinlerinden konik veya boya bobinlerine sarılır. Elektronik optik göz ikinci adımda kullanılır. Optik gözün kesme hassasiyeti minimum 3 mm.ayarlanmalıdır. Optik göz ipliği kestiği anda aktarma makinası durmalıdır. Optik göz %100 aktif olmalıdır.
HATALI İPLİKLERİN ELEKTRONİK GÖZLE TEMİZLENMESİ: Elektronik optik gözün kullanılması zorunludur. Bu durum,şenil üreticileri ve kullanıcıları tarafından doğrulanmıştır. Bu sayede eksik havlar ortadan kaldırılır.
DÜĞÜM VE BİRLEŞTİRME: Düğüm ve birleştirme işlemi Şenil ipliğin kullanımında kusur yaratmaması için çok dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Bu basit düğüm işlemi düzgün yapılmadığı taktirde Şenil ipliğinde sorun yaratabilir. Bu yüzden Şenil ipliğini bağlamak için iki ayrı metot vardır. Birinci metot merkezi düğüm metodudur. Kopan ipliğin iki tarafı da yeterli miktarda soyulur. Merkez iplikleri iki kez birbirine düğüm atılır ve düğüm atıldıktan sonra fazla uzun olan uçlar kopartılır. Boşluk bırakılmadan havlar birleştirilmiş olur. İkinci metot;birleştirme,ekleme yönteminde, şenilin kopan iki ucu 1,5” veya 2” inç uzunluğunda birbirlerinin üzerine getirilir ve mekanik bağlama aleti ile birbirlerine bağlanır. Bağlayan iplik ince filament naylon veya aynı cins ince iplikten olabilir.
HAV YÖNÜNÜN ÖNEMİ: Şenil imalatı boyunca havın tek bir yanını görüyoruz. Kumaşın içine dokunduğu zaman Şenil ipliği farklı açılardan bakıldığında farklı parlaklıklarda yansır. Biz buna ”yansıma etkisi” diyoruz. Bu iyi bir Şenil ipliğinden beklenen görünümdür. Bu durum hav yönü ve ipliğin aktarılması ile ilgilidir. Şenilin son aşamasına kadar aktarma yönlerine dikkat edilmelidir. Şenil ipliği üretilirken yada boyandığında iplikte yansıma etkisinin görülmesi mümkün değildir. İplik dokunduğu zaman kumaş halindeyken ipliğin gerçek yönü ortaya çıkar. Havın ”V” görünüşünden veya havın ters ”V” görünüşünden bakıldığında farklı yansıma karakterleri görülür. İmalatın ilk adımında ipliğin ilk yönü oluşur. Aktarma makinasında aktarılırken ipliğin ikinci yönü oluşur. Şenil iplik üreticileri bütün bu adımları iyi takip etmelidir.
İpliğin tüm yönlerinin aynı olması sonucunda kumaştaki yansımalarda aynı olacaktır. Şenil iplik üreticileri imalat boyunca aynı hav yönünü korumalıdır. Örneğin iplik delikli boya bobininde veya boyanmış iplik bobininde satıldı. Eğer tekrar sarılması gerekiyorsa (daha sert veya yumuşak olması için) iplik orijinal hav yönü görünüşünü koruması için iki kez aktarılmalıdır. Eğer bu kural uygulanmazsa Şenil ipliği kumaş olarak dokunduğunda kumaşta istenmeyen hatalı çizgi ve iz oluşacaktır.